Konsultacje w zakresie chorób i dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego dla pacjentów od 16 r.ż.

USG jamy brzusznej to nieinwazyjne badanie obrazowe. Badanie to pozwala stwierdzić nieprawidłowośc w funkcjonowaniu któregoś z organów, co jest wstępem do poszerzenia diagnostyki o wskazane obszary. Dzięki badaniu USG brzucha można rozpoznać lub ocenić: budowę i wielkość narządów oraz ich potencjalne anomalie rozwojowe, torbiele oraz inne guzy, zmiany nowotworowe, stany zapalne otrzewnej, złogi zgromadzone w drogach moczowych bądź w pęcherzu żółciowym, uszkodzenia wątroby, stan narządów po urazach lub wypadkach.

H2 Check to kompaktowe urządzenie do pomiaru stężenia wodoru (H2), stosowany podczas wodorowych testów oddechowych w tym między innymi nietolerancji laktozy, tj. stanu w którym produkowane są podwyższone ilości wodoru we krwi, gdy niezabsorbowana laktoza wchodzi w reakcję z bakteriami w jelitach. Nadmiar wodoru jest wydalany wraz z wydychanym powietrzem.

Urządzenie to można użyć do różnych wodorowych testów oddechowych:

• nietolerancja laktozy
• zaburzenia wchłaniania węglowodanów
• zaburzenia przemiany węglowodanowej przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego (SIBO)
• czas pasażu jelitowego
• zaburzenia wchłaniania sacharozy
• zaburzenia wchłaniania fruktozy
• test oddechowy z laktulozą.

Nietolerancja fruktozy – upośledzenie wchłaniania fruktozy może być jednym z czynników odpowiedzialnych za występowanie wielu dolegliwości w przebiegu czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego. Nieprawidłowość ta może być przyczyną kolek u niemowląt, bólów brzucha u dzieci starszych, a także objawów zespołu jelita drażliwego u osób dorosłych. Zmiany w nawykach żywieniowych, a w szczególności powszechne stosowanie fruktozy i niewchłanialnych fruktanów jako środków słodzących, zwiększyły ryzyko występowania wzmożonej fermentacji w jelicie grubym. Najbardziej uznaną metodą rozpoznawania zaburzeń fruktozy jest wodorowy test oddechowy (WTO) po doustnym obciążeniu fruktozą. Test ten jest powszechnie stosowany w diagnozowaniu nietolerancji innych węglowodanów.

Nietolerancja laktozy – test laktozowy jest uznawany za „złoty standard” w diagnostyce złego wchłaniania lub nietolerancji laktozy.

Wskazania do wykonania testu laktozowego:

• pierwotna nietolerancja laktozy
• schorzenia z towarzyszącą wtórną nietolerancją laktozy (m.in. celiakia)
• wywiad w kierunku IBS
• wzdęcia, kruczenia, nadmierne oddawanie gazów
• choroby zapalne jelit
• nietolerancja mleka, czekolady

Wskazania do przeprowadzenia testu z użyciem laktulozy:

• określenie czasu pasażu ustno-kątniczego
• potwierdzenie braku flory jelitowej produkującej H2
• diagnostyka SIBO
• diagnostyka zaparć

Przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego (SIBO) – częstość występowania SIBO nie jest jednoznacznie określona, ale szacuje się, że w populacji osób dorosłych może ona wynosić 2,5–22%. Wśród czynników predysponujących do rozwoju SIBO wymienia się: zaburzenia wydzielanie enzymów trzustkowych, zaburzenia sekrecji kwasu solnego (np. wskutek stosowania inhibitorów pompy protonowej), nieprawidłowości przewodu pokarmowego (np. zwężenia, guzy jelita cienkiego, stany po operacji, uchyłki), zaburzenia immunologiczne. Częstsze występowanie SIBO odnotowuje się w przypadku celiakii, choroby Leśniowskiego-Crohna, zespole krótkiego jelita, zespole jelita nadwrażliwego. Do objawów klinicznych występujących u pacjentów z SIBO zalicza się m.in.: biegunkę wodnistą/tłuszczową, wzdęcia, bóle brzucha, oddawanie nadmiernej ilości gazów, spadek masy ciała, objawy niedożywienia, objawy niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz witaminy B12, obrzęki w wyniku hipoalbuminemii, wysypki skórne, stłuszczenie wątroby.

Przygotowanie do badania.

Do każdego badania zawartości wodoru w wydychanym powietrzu pacjent powinien być na czczo i nie palić papierosów, nie żuć gumy przez okres minimum 12 godzin.

Pacjent powinien być wypoczęty, a metodologia badania wyjaśniona przed jego rozpoczęciem. Pacjent powinien zachować 4-tygodniowy odstęp pomiędzy kolonoskopią, irygoskopią, fluoroskopią a testem. Należy przeprowadzić wywiad odnośnie leków przyjmowanych przez pacjenta – antybiotyki i IPP mogą zniekształcić wynik badania do 4 tygodni po zaprzestaniu ich przyjmowania.

Przeciwskazaniem do wykonania testu są : dziedziczna nietolerancja fruktozy i hipoglikemia.

1 tydzień przed badaniem :

– nie należy przyjmować ziół bakteriobójczych np. olej z oregano, berberyna,

– nie zażywać dużych dawek wit. C i cytrynianu magnezu.

2 dni przed badaniem :

– nie przyjmować środków przeczyszczających- szczególnie laktulozy (np. Duphalac, Lactulol)

– unikać intensywnego wysiłku fizycznego.

Na 1 dzień przed badaniem unikać :

•    produktów zawierających węglowodany złożone (chleb, ziemniaki, makarony),
•    produktów mlecznych zawierających laktozę (w tym mleka),
•    soków, słodyczy
•    sody oczyszczonej, suplementów z błonnikiem, suplementów diety,
•    produktów wysokobłonnikowych (opóźniają wydzielanie H2),
•    produktów wzdymających: cebuli, czosnku, kapusty, nasion roślin strączkowych lub jakichkolwiek warzyw marynowanych.

12 godzin przed badaniem :

– do każdego badania zawartości wodoru w wydychanym powietrzu pacjent powinien być na czczo tj. nie pić i nie jeść, nie palić papierosów, nie żuć gumy.

Przykładowy jadłospis 1 dzień przed badaniem :

– śniadanie – jajecznica, jajko gotowane,  wędlina, tofu, wafle ryżowe

– obiad- rosół, bulion, kurczak z ryżem białym

– kolacja – ryba na parze z ryżem białym.

Można pić kawę, herbatę, wodę bez dodatku cukru/ miodu/innych produktów słodzących.

Kolonoskopia to badanie pozwalające zbadać jelito grube poprzez wprowadzenie do odbytu endoskopu- giętkiego przewodu o grubości palca wskazującego zakończonego kamerą. Jego długość sięga od 130 do 200 cm. W przypadku tego badania endoskop nazywany jest kolonoskopem (colon – „okrężnica”, skopia – „patrzę”). Giętki aparat wprowadzany jest pod kontrolą wzroku przez odbyt, wolno przesuwany do przodu przez odbytnicę, a następnie wzdłuż całej okrężnicy aż do kątnicy. Zazwyczaj istnieje również możliwość zaintubowania zastawki Bauhina i oceny końcowego odcinka jelita krętego. Aby umożliwić dokładną obserwację jelita grubego, trzeba czasami rozciągnąć jego ściany niewielką ilością wpompowanego powietrza. Pozwala ono na uwidocznienie światła jelita grubego oraz ewentualnych patologicznych zmian. Ilość powietrza zależy między innymi od stopnia oczyszczenia jelita. Obraz z kamery jest automatycznie widoczny na monitorze, dzięki czemu lekarz może ocenić wygląd ścian jelita. Może też pobrać wycinek zauważonej zmiany do badań histopatologicznych, jak również wyciąć polipy jelita grubego. Po przeprowadzonej kolonoskopii pacjent powinien skorzystać z toalety, gdzie po przybraniu pozycji jak do oddawania stolca, ułatwione będzie wydostanie się powietrza z jelita na zewnątrz.

Jakie są wskazania do kolonoskopii?

Rozróżniamy kolonoskopię profilaktyczną, diagnostyczną i zabiegową.

Kolonoskopię profilaktyczną wykonuje się w kierunku wczesnego wykrycia raka jelita grubego powinna wykonywać każda osoba już po 50. roku życia. Do grupy osób, u których istnieje podwyższone ryzyko nowotworu, należą najbliżsi krewni, czyli rodzice, rodzeństwo lub dziadkowie, którzy chorowali na nowotwory, ale również ludzie cierpiący od dłuższego czasu na nieswoiste zapalenie jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, colitis ulcerosa), mają lub mieli wykrytego polipa jelit, bądź też zaobserwowali krew w kale.

Kolonoskopię diagnostyczną zaleca się w przypadkach: niedokrwistości z niedoboru żelaza, obecności świeżej krwi w stolcu, smołowatych stolców, zmianach regulacji oddawania stolca, biegunek, bólów brzucha.

Kolonoskopię zabiegową wykonuje się celem tamowania krwawienia(iniekcje, klipsy ,techniki termiczna-APC(argon)), usuwania polipów jelita, usuwania ciał obcych, poszerzania zwężeń światła jelita.

Jakie są przeciwwskazania?

Ze względu na charakter procedury nie zawsze istnieje możliwość przeprowadzenia kolonoskopii. Głównymi przeciwwskazaniami są: zaostrzenie objawów choroby zapalnej jelita grubego (np. Leśniowskiego-Crohna), zapalenie otrzewnej, drugi i trzeci trymestr ciąży, problemy z krzepliwością krwi, szczególnie jeśli konieczne jest wycięcie polipa lub biopsja, poważne choroby serca lub płuc. Kolonoskopię można wykonać bez znieczulenia, w znieczuleniu lekami doustnymi lub dożylnymi(jest to najczęściej stosowana metoda) oraz w pełnym znieczuleniu (tzw. anestezjologicznym). O rodzaju znieczulenia decydują preferencje badanego, badacza oraz wskazania i przeciwwskazania do określonej metody.

Przygotowanie do badania za pomocą preparatu CitraFleet.

Na 5 dni przed badaniem: odstawić preparaty żelaza.
 Na 2 dni przed badaniem nie spożywać tłustych wędlin i mięs, napojów gazowanych. 
Zalecane:dieta półpłynna, kisiele, biały ryż, kleiki, makaron, pieczywo żytnie i pszenne, gotowane mięso i ryby, nabiał, napoje niegazowane(klarowne), herbata, kawa(bez fusów)

Na 1 dzień przed badaniem: lekkostrawne śniadanie (pieczywo pszenne, biały ser, miód, gotowane jajka), na obiad przecedzony bulion. O godzinie 14.00 zakończyć spożywanie pokarmów stałych.


W dniu badania: nie spożywać pokarmów stałych, można ssać landrynki, a picie płynów należy zakończyć na trzy godziny przed badaniem.

A) Schemat 2-dniowy przygotowania – kolonoskopia po godz. 15.00

1. Dawka pierwsza ok. godz.16 w dniu poprzedzającym badanie- wsypać zawartość saszetki do szklanki zimnej wody(ok.150ml), mieszać aż do zupełnego rozpuszczenia. Mętną zawiesinę wypić natychmiast po przygotowaniu. Następnie w ciągu 5 godzin wypić co najmniej 2 litry płynów (woda, klarowne soki, słaba herbata, klarowny bulion).
2. Dawka druga ok. godz. 8.00 w dniu badania- powtórzyć czynności jak wyżej dla drugiej dawki, pamiętając o tym, aby wypić kolejne 2 litry płynów i zakończyć picie 3 godziny przed badaniem.

B) Schemat 1-dniowy przygotowania – kolonoskopia po godz. 17:00

1. Dawka pierwsza w dniu badania ok. godz.6.00
2. Dawka druga- ok. godz.11 w dniu badania, pamiętając o tym, aby wypić ok.2 litry płynów i zakończyć picie 3 godz. przed badaniem.

C) Schemat 2-dniowy przygotowania – kolonoskopia do godz. 15:00

1. Dawka pierwsza ok. godz.14 w dniu poprzedzającym badanie-jak w schemacie A.
2. Dawka druga ok.godz.16 w dniu poprzedzającym badanie.
3. W dniu badania pozostawać na czczo, ew.przyjmować niewielkie ilości płynów pamiętając, aby zakończyć picie 3 godziny przed badaniem.

UWAGA:
 W dniu badania należy zażyć leki do tej pory stosowane, popijając je niewielką ilości płynu. W przypadku stosowania leków z grupy antykoagulantów – Acenocumarol, Sintrom, Warfaryna, preparatów klopidogrelu – Plavix, Areplex, Zylt i inne, a także leków- Xarelto, Pradaxa lub heparyn-Fraxiparyna, Clexan należy bezwzględnie zgłosić ten fakt podczas umawiania się do badania. W dniu badania pacjent powinien mieć przy sobie listę leków jakie zażywa oraz istotną dokumentację medyczną (karty informacyjne wypisów ze szpitala, zaświadczeń lekarskich etc.) do wglądu lekarza.

Pacjenci w podeszłym wieku, wyniszczeni, z ciężkimi chorobami, z istotną chorobą serca, z ciężkim rzutem choroby zapalnej jelita muszą być zbadani przez lekarza przed zakwalifikowaniem do badania. Na badanie należy zgłosić się z osobą towarzyszącą.

Po badaniu ze względu na podawane leki nie można prowadzić pojazdów mechanicznych.

Panendoskopia, jest jednym z badań endoskopowych przewodu pokarmowego. Powszechnie stosowana nazwa tego badania to gastroskopia, inaczej gastrofiberoskopia (GFS). Badania wykonywane są za pomocą gastroskopu – urządzenia, które umożliwia obejrzenie, ale też pozwala na pobieranie wycinków śluzówki do badania histopatologicznego i wykonanie zabiegów i/lub pobieranie materiału do badań – na przykład celem wykonania szybkiego testu urazowego (na obecność Helicobacter pylori). Nazwa gastroskop pochodzi od greckich słów – gastro (żołądek) i skopia (skopeo– patrzę). Jest to giętka rura o średnicy około 10mm. Wewnątrz starszych gastroskopów znajdują się światłowody, a w nowszych na końcu jest mikrokamera. Rozróżniamy gastroskopię diagnostyczną i terapeutyczną. Znieczulenie do tego badania nie jest wymagane. Powszechnie używa się roztwór lignocainy w aerozolu na tylną ścianę gardła celem zmniejszenia odruchów wymiotnych, które prowokuje wprowadzany endoskop.

Wskazania do gastroskopii diagnostycznej:

Istnieje bardzo wiele wskazań do wykonania tego badania. Uważa się, że każda osoba, która ma dolegliwości bólowe w jamie brzusznej, a ukończyła 45 rok życia, powinna mieć wykonaną gastroskopię. Należy ją również wykonywać u młodszych osób, gdy pojawiają się niepokojące objawy ze strony przewodu pokarmowego tj. niedokrwistość, utrata masy ciała. Wśród wskazań do wykonania gastroskopii należy wymienić:

• podejrzenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
• objawy dyspeptyczne, czyli dyskomfort, ból w górnej części brzucha, trwający ponad 2 miesiące; jeżeli objawy te łączą się z zaburzeniami przełykania, szybką utrata masy ciała, wymiotami i niedokrwistością, wówczas należy koniecznie wykonać badanie
• objawy dyspeptyczne u osób przyjmujących niesteroidowe leki przeciwzapalne, na przykład diclofenac, które sprzyjają powstaniu owrzodzeń
• objawy choroby refluksowej
• objawy krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli fusowate lub krwiste wymioty, smolisty stolec
• niedokrwistość o nieustalonej przyczynie
• problemy związane z połykaniem (dysfagia) lub ból w trakcie połykania (odynofagia)
• badania kontrolne w przebiegu przewlekłych chorób przewodu pokarmowego, w trakcie trwania których częściej może dojść do rozwoju choroby nowotworowej, takich jak wieloletnia choroba refluksowa przełyku, przełyk Barretta, stan po resekcji żołądka

Wskazania do gastroskopii terapeutycznej:

• usuwanie połkniętych ciał obcych
• usuwanie polipów (polipektomia) i zmian śluzówki
• tamowanie krwawień – metody iniekcyjne
• klipsy, termiczne(APC-argon)
• obliteracja (zamykania) żylaków przełyku
• poszerzanie zwężeń górnego odcinka przewodu pokarmowego
• wytworzenie przetok odżywczych- przezskórna endoskopowa gastrostomia(PEG)

Przygotowanie do badań:

Należy pozostawać 6 godzin przed badaniem na czczo, nie palić papierosów. Jeśli badanie zaplanowano po godz. 15 to w dniu badania należy zażyć leki „poranne” do tej pory stosowane, popijając je niewielką ilością płynu. W przypadku stosowania leków z grupy antykoagulantów: Acenocumarol,Sintrom, Warfaryna, preparatów klopidogrelu – Plavix, Areplex, Zylt i inne, a także leków- Xarelto, Pradaxa lub heparyn-Fraxiparyna, Clexan należy bezwzględnie zgłosić ten fakt podczas umawiania się na badanie. 

W dniu badania pacjent powinien mieć przy sobie listę leków jakie zażywa oraz istotną dokumentację medyczną (karty informacyjne wypisów ze szpitala, zaświadczenia lekarskie etc.) do wglądu lekarza.

Pacjenci w podeszłym wieku, wyniszczeni, z ciężkimi chorobami, z istotną chorobą serca, z ciężkim rzutem choroby zapalnej jelita muszą być zbadani przez lekarza przed zakwalifikowaniem do badania.