Kolonoskopia to badanie pozwalające zbadać jelito grube poprzez wprowadzenie do odbytu endoskopu- giętkiego przewodu o grubości palca wskazującego zakończonego kamerą. Jego długość sięga od 130 do 200 cm. W przypadku tego badania endoskop nazywany jest kolonoskopem (colon – „okrężnica”, skopia – „patrzę”). Giętki aparat wprowadzany jest pod kontrolą wzroku przez odbyt, wolno przesuwany do przodu przez odbytnicę, a następnie wzdłuż całej okrężnicy aż do kątnicy. Zazwyczaj istnieje również możliwość zaintubowania zastawki Bauhina i oceny końcowego odcinka jelita krętego. Aby umożliwić dokładną obserwację jelita grubego, trzeba czasami rozciągnąć jego ściany niewielką ilością wpompowanego powietrza. Pozwala ono na uwidocznienie światła jelita grubego oraz ewentualnych patologicznych zmian. Ilość powietrza zależy między innymi od stopnia oczyszczenia jelita. Obraz z kamery jest automatycznie widoczny na monitorze, dzięki czemu lekarz może ocenić wygląd ścian jelita. Może też pobrać wycinek zauważonej zmiany do badań histopatologicznych, jak również wyciąć polipy jelita grubego. Po przeprowadzonej kolonoskopii pacjent powinien skorzystać z toalety, gdzie po przybraniu pozycji jak do oddawania stolca, ułatwione będzie wydostanie się powietrza z jelita na zewnątrz.
Jakie są wskazania do kolonoskopii?
Rozróżniamy kolonoskopię profilaktyczną, diagnostyczną i zabiegową.
Kolonoskopię profilaktyczną wykonuje się w kierunku wczesnego wykrycia raka jelita grubego powinna wykonywać każda osoba już po 50. roku życia. Do grupy osób, u których istnieje podwyższone ryzyko nowotworu, należą najbliżsi krewni, czyli rodzice, rodzeństwo lub dziadkowie, którzy chorowali na nowotwory, ale również ludzie cierpiący od dłuższego czasu na nieswoiste zapalenie jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, colitis ulcerosa), mają lub mieli wykrytego polipa jelit, bądź też zaobserwowali krew w kale.
Kolonoskopię diagnostyczną zaleca się w przypadkach: niedokrwistości z niedoboru żelaza, obecności świeżej krwi w stolcu, smołowatych stolców, zmianach regulacji oddawania stolca, biegunek, bólów brzucha.
Kolonoskopię zabiegową wykonuje się celem tamowania krwawienia(iniekcje, klipsy ,techniki termiczna-APC(argon)), usuwania polipów jelita, usuwania ciał obcych, poszerzania zwężeń światła jelita.
Jakie są przeciwwskazania?
Ze względu na charakter procedury nie zawsze istnieje możliwość przeprowadzenia kolonoskopii. Głównymi przeciwwskazaniami są: zaostrzenie objawów choroby zapalnej jelita grubego (np. Leśniowskiego-Crohna), zapalenie otrzewnej, drugi i trzeci trymestr ciąży, problemy z krzepliwością krwi, szczególnie jeśli konieczne jest wycięcie polipa lub biopsja, poważne choroby serca lub płuc. Kolonoskopię można wykonać bez znieczulenia, w znieczuleniu lekami doustnymi lub dożylnymi(jest to najczęściej stosowana metoda) oraz w pełnym znieczuleniu (tzw. anestezjologicznym). O rodzaju znieczulenia decydują preferencje badanego, badacza oraz wskazania i przeciwwskazania do określonej metody.
Przygotowanie do badania za pomocą preparatu CitraFleet.
Na 5 dni przed badaniem: odstawić preparaty żelaza. Na 2 dni przed badaniem nie spożywać tłustych wędlin i mięs, napojów gazowanych. Zalecane:dieta półpłynna, kisiele, biały ryż, kleiki, makaron, pieczywo żytnie i pszenne, gotowane mięso i ryby, nabiał, napoje niegazowane(klarowne), herbata, kawa(bez fusów)
Na 1 dzień przed badaniem: lekkostrawne śniadanie (pieczywo pszenne, biały ser, miód, gotowane jajka), na obiad przecedzony bulion. O godzinie 14.00 zakończyć spożywanie pokarmów stałych.
W dniu badania: nie spożywać pokarmów stałych, można ssać landrynki, a picie płynów należy zakończyć na trzy godziny przed badaniem.
A) Schemat 2-dniowy przygotowania – kolonoskopia po godz. 15.00
- Dawka pierwsza ok. godz.16 w dniu poprzedzającym badanie- wsypać zawartość saszetki do szklanki zimnej wody(ok.150ml), mieszać aż do zupełnego rozpuszczenia. Mętną zawiesinę wypić natychmiast po przygotowaniu. Następnie w ciągu 5 godzin wypić co najmniej 2 litry płynów (woda, klarowne soki, słaba herbata, klarowny bulion).
- Dawka druga ok. godz. 8.00 w dniu badania- powtórzyć czynności jak wyżej dla drugiej dawki, pamiętając o tym, aby wypić kolejne 2 litry płynów i zakończyć picie 3 godziny przed badaniem.
B) Schemat 1-dniowy przygotowania – kolonoskopia po godz. 17:00
- Dawka pierwsza w dniu badania ok. godz.6.00
- Dawka druga- ok. godz.11 w dniu badania, pamiętając o tym, aby wypić ok.2 litry płynów i zakończyć picie 3 godz. przed badaniem.
C) Schemat 2-dniowy przygotowania – kolonoskopia do godz. 15:00
- Dawka pierwsza ok. godz.14 w dniu poprzedzającym badanie-jak w schemacie A.
- Dawka druga ok.godz.16 w dniu poprzedzającym badanie.
- W dniu badania pozostawać na czczo, ew.przyjmować niewielkie ilości płynów pamiętając, aby zakończyć picie 3 godziny przed badaniem.
UWAGA: W dniu badania należy zażyć leki do tej pory stosowane, popijając je niewielką ilości płynu. W przypadku stosowania leków z grupy antykoagulantów – Acenocumarol, Sintrom, Warfaryna, preparatów klopidogrelu – Plavix, Areplex, Zylt i inne, a także leków- Xarelto, Pradaxa lub heparyn-Fraxiparyna, Clexan należy bezwzględnie zgłosić ten fakt podczas umawiania się do badania. W dniu badania pacjent powinien mieć przy sobie listę leków jakie zażywa oraz istotną dokumentację medyczną (karty informacyjne wypisów ze szpitala, zaświadczeń lekarskich etc.) do wglądu lekarza.
Pacjenci w podeszłym wieku, wyniszczeni, z ciężkimi chorobami, z istotną chorobą serca, z ciężkim rzutem choroby zapalnej jelita muszą być zbadani przez lekarza przed zakwalifikowaniem do badania. Na badanie należy zgłosić się z osobą towarzyszącą.
Po badaniu ze względu na podawane leki nie można prowadzić pojazdów mechanicznych.
