Panendoskopia, jest jednym z badań endoskopowych przewodu pokarmowego. Powszechnie stosowana nazwa tego badania to gastroskopia, inaczej gastrofiberoskopia (GFS). Badania wykonywane są za pomocą gastroskopu – urządzenia, które umożliwia obejrzenie, ale też pozwala na pobieranie wycinków śluzówki do badania histopatologicznego i wykonanie zabiegów i/lub pobieranie materiału do badań – na przykład celem wykonania szybkiego testu urazowego (na obecność Helicobacter pylori). Nazwa gastroskop pochodzi od greckich słów – gastro (żołądek) i skopia (skopeo– patrzę). Jest to giętka rura o średnicy około 10mm. Wewnątrz starszych gastroskopów znajdują się światłowody, a w nowszych na końcu jest mikrokamera. Rozróżniamy gastroskopię diagnostyczną i terapeutyczną. Znieczulenie do tego badania nie jest wymagane. Powszechnie używa się roztwór lignocainy w aerozolu na tylną ścianę gardła celem zmniejszenia odruchów wymiotnych, które prowokuje wprowadzany endoskop.
Wskazania do gastroskopii diagnostycznej:
Istnieje bardzo wiele wskazań do wykonania tego badania. Uważa się, że każda osoba, która ma dolegliwości bólowe w jamie brzusznej, a ukończyła 45 rok życia, powinna mieć wykonaną gastroskopię. Należy ją również wykonywać u młodszych osób, gdy pojawiają się niepokojące objawy ze strony przewodu pokarmowego tj. niedokrwistość, utrata masy ciała. Wśród wskazań do wykonania gastroskopii należy wymienić:
- podejrzenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
- objawy dyspeptyczne, czyli dyskomfort, ból w górnej części brzucha, trwający ponad 2 miesiące; jeżeli objawy te łączą się z zaburzeniami przełykania, szybką utrata masy ciała, wymiotami i niedokrwistością, wówczas należy koniecznie wykonać badanie
- objawy dyspeptyczne u osób przyjmujących niesteroidowe leki przeciwzapalne, na przykład diclofenac, które sprzyjają powstaniu owrzodzeń
- objawy choroby refluksowej
- objawy krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli fusowate lub krwiste wymioty, smolisty stolec
- niedokrwistość o nieustalonej przyczynie
- problemy związane z połykaniem (dysfagia) lub ból w trakcie połykania (odynofagia)
- badania kontrolne w przebiegu przewlekłych chorób przewodu pokarmowego, w trakcie trwania których częściej może dojść do rozwoju choroby nowotworowej, takich jak wieloletnia choroba refluksowa przełyku, przełyk Barretta, stan po resekcji żołądka
Wskazania do gastroskopii terapeutycznej:
- usuwanie połkniętych ciał obcych
- usuwanie polipów (polipektomia) i zmian śluzówki
- tamowanie krwawień – metody iniekcyjne
- klipsy, termiczne(APC-argon)
- obliteracja (zamykania) żylaków przełyku
- poszerzanie zwężeń górnego odcinka przewodu pokarmowego
- wytworzenie przetok odżywczych- przezskórna endoskopowa gastrostomia(PEG)
Przygotowanie do badań:
Należy pozostawać 6 godzin przed badaniem na czczo, nie palić papierosów. Jeśli badanie zaplanowano po godz. 15 to w dniu badania należy zażyć leki „poranne” do tej pory stosowane, popijając je niewielką ilością płynu. W przypadku stosowania leków z grupy antykoagulantów: Acenocumarol,Sintrom, Warfaryna, preparatów klopidogrelu – Plavix, Areplex, Zylt i inne, a także leków- Xarelto, Pradaxa lub heparyn-Fraxiparyna, Clexan należy bezwzględnie zgłosić ten fakt podczas umawiania się na badanie.
W dniu badania pacjent powinien mieć przy sobie listę leków jakie zażywa oraz istotną dokumentację medyczną (karty informacyjne wypisów ze szpitala, zaświadczenia lekarskie etc.) do wglądu lekarza.
Pacjenci w podeszłym wieku, wyniszczeni, z ciężkimi chorobami, z istotną chorobą serca, z ciężkim rzutem choroby zapalnej jelita muszą być zbadani przez lekarza przed zakwalifikowaniem do badania.
